Mosty w Stańczykach fot. Anna Naruszewicz
Dziedzictwo kulturowe
Pochodzenie nazwy Puszczy Rominckiej nie jest do końce wyjaśnione. Wywodzi się albo od nazwy rzeki Rominty (obecnie zwanej Błędzianką) lub od legendarnego miejsca kultu pogańskiego Prusów – „Romowe”.
Puszcza Romincka od zawsze stanowiła pogranicze kręgów kulturowych, etnicznych i religijnych. Tereny te zamieszkiwali między innymi Jaćwingowie, Niemcy, Mazurzy, Polacy, czy Litwini. Do 1945 roku cała Puszcza Romincka stanowiła peryferyjne tereny Prus Wschodnich. Potem została przecięta granicą państwową między Polską a Rosją.
Zawiłe losy tych terenów sprawiły, że obecnie na obszarze Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej przenikają się litewskie nazwy miejscowości, pruska architektura i polska kuchnia regionalna, tworząc swoistą mozaikę historyczno-kulturową.
Na przełomie XIX i XX wieku Puszcza Romincka była zamkniętym rewirem łowieckim cesarza niemieckiego Wilhelma II. Z jego polecenia w sercu puszczy wzniesiono okazały pałac myśliwski (jego pozostałości znajdują się po rosyjskiej stronie granicy). Pamiątką po cesarskich polowaniach są słynne głazy Wilhelma, stawiane w miejscu strzelenia kapitalnych jeleni byków. Do wielu z nich doprowadzają trasy turystyczne.
Przemierzając ścieżki Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej zobaczyć można także XIX-wieczne majątki ziemskie. Założenia pałacowo-parkowe zachowały się m.in. w Rogajnach i Galwieciach. W Bludziach warto zwiedzić zabytkowy park podworski z cennym drzewostanem.
Nierozłącznym elementem tutejszego krajobrazu kulturowego są dawne cmentarze ewangelickie, które wyróżniają się wśród pól jako kępy starych drzew. W Dubeninkach i Żytkiejmach znajdują się cmentarze z I wojny światowej o ciekawych kompozycjach przestrzennych oraz zabytkowe kościoły poewangelickie.
Puszczę Romincką otacza dawne torowisko kolejowe Gołdap-Gusiew, z którym związanych jest wiele atrakcyjnych obiektów. Najsłynniejszym z nich są mosty kolejowe w Stańczykach. Oprócz nich na trasie dawnej kolei warto zobaczyć mosty w Botkunach i Kiepojciach. Uroku dawnemu torowisku dodają także budynki dawnych stacji m.in. w Pobłędziu, czy Żytkiejmach.
W czasie II wojny światowej w Lesie Kumiecie, na zachodnim krańcu Puszczy Rominckiej, ulokowano kwaterę naczelnego dowództwa Luftwaffe, zaś na wschodnich przedpolach puszczy wzniesiono umocnienia linii Erich Koch Wall, których pozostałości widoczne są do dziś.
